Święto Polonii (czyli emigracji na Zachód) i Polaków za Granicą (czyli tych, którzy nie z własnej woli Kraj opuścili, albo wcale z Polski nie wyjeżdżali, tylko Ona się zmieniała) zostało ustanowione z inicjatywy Senatu Rzeczypospolitej w 2002 r. Marszałek Senatu jest konstytucyjnym opiekunem polskiej diaspory, zaś inicjatorem dnia łączącego naród polski ponad granicami był ówczesny prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Andrzej Stelmachowski. Nie jest to nowa idea, bo już w II Rzeczypospolitej 2 maja właśnie obchodzono Dzień Emigranta, po wojnie jednak nie tylko emigranci pozostali za granicą nowej Polski.

Obecnie szacuje się, że poza Polską żyje ponad jedna trzecia Polaków: na całym świecie około 20 mln osób przyznaje się do polskiej tożsamości. Największe skupiska polonijne są w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Brazylii i Australii. W sumie najwięcej Polonusów mieszka na kontynencie amerykańskim - około 12,5 mln - i w Europie Zachodniej - ponad 4,3 mln. W Europie Środkowo-Wschodniej mieszka dziś około 1,5 mln Polaków, najwięcej - na Białorusi, Ukrainie i Litwie (ok. 200 tys.), ale też w Czechach, Rosji i na Łotwie. Od chwili akcesji do Unii Europejskiej - według różnych źródeł - Polskę opuściło od 0,8 do 2 mln obywateli.


Polskie MSZ sprawujące obecnie nadzór i wspierające finansowo rodaków za granicą przyznaje, że największym wyzwaniem jest utrzymanie historycznej obecności  Polaków na dawnych terenach Rzeczypospolitej Obojga Narodów (ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, tzw. Kresach) - Białorusi, Ukrainie, Litwie i Łotwie. Z kolei nowa emigracja w Europie Zachodniej wymaga pomocy w nauczaniu języka polskiego, dotyczy to szczególnie dzieci. Senat jest patronem Polonii, ta tradycja sięga jeszcze czasów przedwojennych. W 1934 r. pod patronatem marszałka Senatu RP odbył się pierwszy zjazd Polonii. Ostatnio Polacy z całego świata spotkali się w Rzymie z okazji kanonizacji Jana Pawła II.
Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej ustanowiono dwa lata później - w 2004 r. Orędownikiem tego święta jest prezydent RP, który zachęca do wywieszania w tym dniu biało-czerwonych chorągiewek nawet na autach, przypinania na piersi kokard i kotylionóww barwach narodowych. Dziś w samo południe przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie odbędzie się uroczyste podniesienie flagi państwowej, Bronisław Komorowski wręczy flagi przedstawicielom wyróżnionych instytucji i jednostek wojskowych. Po południu prezydent Komorowski spotka się z przedstawicielami Polonii i Polaków za granicą oraz otworzy wystawę "Biało-Czerwona w błękitach", która prezentuje wkład Polaków w historię lotnictwa światowego i współczesne osiągnięcia polskiego lotnictwa.  


Dzień Polaków i polskiej flagi zostanie uczczony także na Litwie, ale nie jest to dzień wolny od pracy. W Zułowie, gdzie urodził się Marszałek Józef Piłsudski, przedstawiciele Związku Polaków na Litwie (ZPL) odsłonią kolejne pamiątkowe stelle i zasadzą dęby w tworzonej od kilku lat alei Pamięci Narodowej. ZPL jest największą i najstarszą polską organizacją społeczną na Litwie, w tych dniach uczci właśnie swoje 25-lecie. 

Jedno z kół ZPL - Wileńska Młodzież Patriotyczna - zaapelowało do wszystkich rodaków na Wileńszczyźnie, by wywiesili dziś polską flagę narodową na swoim domu, balkonie lub oknie. Młodzi Polacy w ostatnich tygodniach przeprowadzili akcję "Polska flaga w polskim domu" - biało-czerwone flagi rozdawano w niedzielę pod kościołami po polskich nabożeństwach. Już rozdano około 500 flag, docelowo młodzież planuje rozdać kilka tysięcy. "Niech Wileńszczyzna zabarwi się na biało-czerwono, przypominając światu o swoim wielokulturowym dziedzictwie' - zachęcają organizatorzy przedsięwzięcia. Jak wiele z nich będzie dziś widocznych na ulicach Wilna i ziemi wileńskiej, a ile wyląduje w szafach i komodach "na zaś"?